Uitgeverij Campagne te Tiel
Deze uitgever heeft aan het eind van de
19e eeuw en het begin van de 20e eeuw een groot aantal zeer verzorgde
kinderboeken uitgeven tussen 1872 en 1914. Het eerste en het laatst
gepubliceerde boek waren van de hand van veelschrijver J.J.A. Gouverneur,
destijds beter bekend als oom Jan.
De stichter van de uitgeverij is
Cornelis Campagne, die zich in 1818 als boekhandelaar in de Weerstraat te
Tiel vestigt. Een jaar later wordt dan het eerste boek uitgegeven. De
drukkerij loopt goed en langzamerhand geniet deze steeds meer bekendheid
en op 5 april 1828 wordt Campagne als stadsdrukker benoemd. In
1849 gaat de drukkerij over in handen van de zoons Cornelis Albertus en
Hermann Carl Anton. Deze zoons bouwen vooral het wetenschappelijk fonds
uit.
Eind 1853 komt er een eind aan de samenwerking en gaat ieder zijns
weegs.
C.A. Campagne gaat zich bezighouden met de drukkerij en H.C.A. Campagne
ontfermt zich over de uitgeverij en de verzendboekhandel. Er was tussen
de broers namelijk onenigheid over het uitgeven van antikatholieke
pamfletten en boeken.
Bij de uitgeverij komt in 1869 Cornelis Jan, de zoon van H.C.A., in
dienst. Hij is dan achttien jaar en heeft niet gestudeerd en is ook niet
geïnteresseerd in de wetenschappelijke uitgeverij. Hij houdt zich liever
bezig met leuke verkoopbare boeken.
Uitgeverij H.C.A. Campagne wordt omgedoopt in H.C.A.
Campagne en Zoon en onder die naam wordt in 1872 het eerste kinderboek
uitgeven:
Ver over zee: merkwaardige ontmoetingen ter zee en ter land van
J.J.A. Gouverneur.
Zoon Jan Cornelis heeft duidelijk een voorliefde voor kinderboeken.
Via Engelse drukkers worden de boeken uitgegeven met prenten in
steendruk, de zogenaamde chromolithografieën.
Het worden prachtige prentenboeken van groot formaat, altijd met een
in kleuren gedrukte omslag en vier of meer kleurenprenten met korte
Nederlandse tekst.
Het allerlaatste kinderboek wordt in 1914 uitgegeven. Het is een
heruitgave van het eerst uitgegeven kinderboek.
Eind 1919 viert Jan Cornelis zijn vijftig jarig jubileum, nadat de
zaak inmiddels naar Amsterdam verhuisd is. In 1922 overlijdt hij, na
eerst zijn boekenfonds verkocht te hebben. Hij had geen kinderen die hem
konden opvolgen.
Dit betekent het einde aan de geschiedenis van uitgeverij Campagne.
Onder de titel "Het Tooverkabinet van
Campagne Tiel" zijn tot en met 10 april 2005 "100 vergeten
kinderboeken" te bezichtigen in het Streekmuseun te Tiel.
(gebruik gemaakt
van o.a. "Vergeten Cultuurdragers, de Tielse Uitgeversfamilie Campagne
1819-1919" van J. Landwehr) |