Boekenmuseum

Jeugdliteratuur - Meisjesboeken - Cissy van Marxveldt

         
   

       
CISSY VAN MARXVELDT

EEN KORTE KARAKTERISTIEK VAN
HAAR WERK VAN DE HAND VAN
EMMY BELINFANTE-BELINFANTE

Reclamebijlage van uitgever Valkhoff (ca. 1932)

Cissy van Marxveldt is onder de Nederlandsche schrijfsters voor meisjes wel de meest bekende en . . . . geliefde.
Van haar hand verscheen een reeks boeken, welke een voor Nederland waarlijk enorm aantal herdrukken beleefden.

Haar eerste boek, "Game and Set", dat naderhand onder den titel "Vriendinnen" verscheen, had het gewone succes van een aardig geschreven meisjesboek.

Maar "Joop ter Heul", het boek, dat ieder Hollandsch meisje
kent, luidde eigenlijk een nieuw tijdperk in, wat betreft de lectuur voor het al wat oudere meisje. ..
Deze Joop, dit kostelijk natuurkind, vol dwaze invallen, die ons het eene oogenblik een lachkramp bezorgt, om ons in het volgend moment te ontroeren, heeft Cissy van Marxveldt in één slag gemaakt tot de uitverkoren schriifster van
Neêrland's bakvisschen.

Wat geeft het al of in paedagogische kringen kreten van verontwaardiging opgingen over den funesten invloed, die van dit levens-tintelende boek zou uitgaan.
De meisjes lazen het stuk en de moeders amuseerden er zich uitermate mee. En Cissy van Marxveldt liet den storm rustig over haar ondeugende bol gaan en schreef "Joop ter Heul's Problemen".
En dit vervolg, in even leutig en stijl gehouden, vol van de dolste tooneeltjes, met altijd weer de rake tegenstelling Joop-Julie, beleefde hetzelfde overweldigend succes en er daalde een regen van smeekbrieven op Cissy neer, waarin steeds maar aangedrongen werd op een vervolg. En ze schreef achtereenvolgens "Joop van Dil-Ter Heul" en "Joop en haar Jongen". Joop als getrouwde vrouw. Gaan we niet steeds meer van haar houden?
Is ze niet kosteliik in al haar onberekenbare grillen, overmoed, sentiment, kwasi-onverschilligheid, goedheid van harte en eerliikheid?
Vergeven we haar niet van harte gaarne alle dwaasheden, die het getrouwde veulen verder voeren, dan ze zelf wil?
In "Joop en haar Jongen" komt dan alle teederheid tot uiting, die de onbesuisde Joop, ondanks al hoor kwajongensstreken, toch in hooge mate bezit en die we al in haar vermoeden als ze nog de H.B.S.-vlegel is. Zoo b.v. in kleine, treffende momentjes met haar vader of Juffrouw Wijers.
Maar aan het slot vertelt Cissy haar Hollandsche en Overzeesche vriendinnen, hoe ze een dikke streep onder Joop's lotgevallen heeft gezet en ze laat zich tot geen vervolg meer vermurwen.

Dan verschijnt "De Kingfordschool" en ook hierin weer een troepje allergezelligste meisjes, nu geen H.B.S. bakvisschen, maar jeugdige leeraressen en leerlingen van een Typewriter School.
En evenals in hoor vorige boeken treft ook hierin weer de geestige dialoog, die is als het sproedelen van een goede flesch Champagne.

"De Stormers". Steeds rijper wordt Cissy's werk, raker nog haar typeringen" Judith Stormer is ten voelen uit geteekend. En is ook dit boek vol van kostelijken humor, er is een ernstiger ondergrond in en Juutekind's strijd wordt er zóó echt in beschreven, dat we dien ten volle met haar meeleven.

Babs uit "Kwikzilver".
Is ze niet als een kameleon? Als April - als - de Hollandsche barometer? Heerlijke, onbezonnen, grillige, dappere Babs! Kind kind van stemmingen, vrouw van daden!

"Rekel" brengt ons van een deftig landgoed naar een van die echt Engelsche kostscholen, waarvan de bakvisschen nooit genoeg kunnen hooren.

En dan komen er vier kleine boekskes, t.w. "Het Nieuwe Begin", "Het Hoogfatsoen van Herr Feuer", "Herinneringen" en "Caprices".
Bij drie ervan krijgen we een nieuwe Cissy te zien.
Is "Herr Feuer" zum totlachen en doorspekt met een soort Uiltjes-Duitsch, dat allervermakelijkst aandoet, in de drie andere boekjes is teerheid, een weemoed vaak, die ons een andere visie geeft op Cissy's werk.
Zooals we in Grock, den grooten humorist, plots een ondergrond van sentiment en weemoed voelen, even zoo verrast het ons ditzelfde te ontmoeten in Cissy van Marxveldt's werk voor de grooteren.

"Zomerzotheid".
In dit boek viert de grol hoogtij. Het is gelezen door jong èn oud en op de ziekenzalen heeft het een ongekende vreugde gebracht. De herstellende patienten hebben zich gekoesterd in dit bad van zon en vreugde, van klaterende jool. Op geestige wijze is er tevens een in spanning houdende intrige doorheen gewerkt.

"De louteringkuur".
Ook hierin kostelijke vondsten en - in welk boek van Cissy is dit niet - gezonde humor, maar toch is het meer caricaturaal en om "de schoonheid" en Pa en Ma Londerman, dit kostelijk stel caricaturen, is eenvoudig gebruld.

"De Arcadia" is de pittige beschrijving van een pleziertocht op de "Gelria" van Amsterdam naar Spitsbergen, waardoorheen een aardig romannetje geweven is.

En dan staat in al haar frissche bekoorlijkheid en jeugdige overmoed "Marijke" voor ons.
Het milieu waarin Marijke leeft, is wel heel warm en echt weergegeven en de vier zusters Bovenkamp, allen zoo verschillend van aard, zijn uitermate fijntjes getypeerd.
Wanneer Cissy een type heeft gevonden, dat haar spotlust opwekte, dan is ze in haar element en zoo is Pa Stern van een ongeloofelijke grappigheid geworden.

"Confetti", Dit is het boek, dat Cissy en ik samen hebben geschreven.
Het is eigenlijk een antwoord op alle brieven, die we in den loop der jaren van onze lezeressen kregen en we hebben hen verteld uit ons leven en Cis heeft er een getrouw relaas van haar eerste vliegtocht gegeven.
Er is ernst en luim in, het boek heet succes en laat me het mogen zeggen, het was een allerprettigste samenwerking.

En nu zijn we aan "Puck van Holten" gekomen, het boek, dat geschreven is met de bedoeling, er een vervolg van te maken.
In dit boek treft ons een nieuw geluid.
We ontwaren hierin plotseling, dat we Cissy's groot schrijf-talent nog niet ten volle kenden.
De heldin, Puck van Holten, is een sterke figuur en wijkt geheel af van de dartele kobolden of grillige, geestige vrouwtjes,. die Cissy meestal ten tooneele voerde.
Deze Puck is een raspaardje, een, dat volbrengt, wat in haar fier hoofdje opkomt.
En gemakkelijk heeft ze het niet!
Voortreffelijk is de strijd weergegeven, die het meisje te voeren heeft, als ze zóó uit haar onbezorgd leventje van verwend eenig kind op een klein dorp, eigenlijk als Manusje van alles terecht komt in een doktersgezin in Engeland, waarvan de vrouw des huizes, een egoïstisch, akelig verwend luxe-vrouwtje, haar het leven bijna ondragelijk maakt.
Maar Puck heeft dit zelf verkozen, tegen alle raadgevingen van thuis in en haar trotsch verzet zich tegen een weinig roemrijken aftocht.
En er is toch Millicent, de allerliefste, maar tot in den grond verwende baby, die Puck af en toe tot wanhoop brengt maar waaraan heel haar hart zich gaat hechten.
Dit nieuwe boek van Cissy van Marxveldt is verschenen in een tijd, waarin onze grootere meisjes méér verlangen, dan alleen maar te lezen van flirt en jool.
Hoe zullen ze Puck's nooden meeleven. Voor menig meisje ligt er een les in verscholen, die haar slechts ten goede kan komen.
Maar Cis moest Cis niet zijn, als er geen dosis humor onder alle ernst verscholen lag en menig koddig tafereeltje voert ons weer weg van onze dagelijksche zorgen en brengt ons den humor dien we zoozeer noodig hebben in ons leven. En daarvoor zijn we hoor dankbaar.
Want, in een tijd, waarin ieder te kampen heeft met een zekeren druk, zijn háár boeken, die van een glanzende zonnigheid getuigen, een ware weldaad.

   
     
      20-09-2010
gam hoving